Turkey Rights Monitor - Sayı 260

(İlgili kaynakların linkleri İngilizce versiyonda yer almaktadır.)

KEYFİ GÖZALTI VE TUTUKLAMALAR

Hafta boyunca savcılar en az 3 kişi hakkında Gülen hareketiyle irtibatlı oldukları gerekçesiyle gözaltı kararı verdi. Birleşmiş Milletler Keyfi Tutuklama Çalışma Grubu (WGAD) tarafından Ekim 2020’de yayımlanan bir görüş belgesinde söz konusu grupla bağlantılı olduğu iddia edilen kişilerin geniş çaplı ve sistematik olarak hürriyetinden mahrum bırakılmasının insanlığa karşı suç teşkil edebileceği belirtildi. Derneğimiz 15 Temmuz darbe girişiminden bu yana gerçekleşen Gülen hareketi bağlantılı toplu gözaltı uygulamalarını detaylı bir veritabanı vasıtasıyla sistematik olarak kayda geçirmektedir.

KEYFİ YAŞAM HAKKI İHLALLERİ

9 Haziran: 2016 darbe girişiminin ardından olağanüstü hal kararnamesiyle görevinden uzaklaştırılan eski Türk subayı Yusuf Çetin, işyerinde meydana gelen patlamada aldığı yanıklar nedeniyle hayatını kaybetti. Resmi istihdam ve yasal korumadan mahrum bırakılan KHK’lıların yaşadığı zorluklar ve güvencesiz koşulları bir kez daha gündeme geldi.

Yusuf Çetin

ZORLA KAYBEDİLMELER

Hafta boyunca, 2016-2018 yılları arasındaki olağanüstü hal döneminde görevinden ihraç edilen ve 6 Ağustos 2019 tarihinde ortadan kaybolduğu ihbar edilen eski kamu çalışanı Yusuf Bilge Tunç’tan bir haber alınamadı. Tunç’un ortadan kaybolması 2016 yılından bu yana yaşanan ve Türk hükümetinin dahil olduğuna dair güçlü bulgular içeren bir dizi zorla kaybedilme vakasının son örneklerinden biri oldu.

TOPLANTI VE ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ

11 Haziran: Bir grup, Kadıköy'de İsrail ile ticarete karşı, Türkiye'de bir İsrail lojistik firmasını temsil ettiği iddia edilen bir şirketin ofisi önünde protesto düzenledi; polis hızla müdahale ederek beş kişiyi gözaltına aldı.

13 Haziran: Ankara'nın Çankaya ilçesinde, polis, Filistin'deki İşgali Sonlandırma Platformu ve diğer siyasi partiler ve örgütler tarafından düzenlenen bir protesto sırasında fiziksel güç kullanarak ve ters kelepçe uygulayarak altı kişiyi gözaltına aldı.

İFADE VE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ

11 Haziran: Bir Türk mahkemesi, muhalefet partilerinin yönettiği belediyelerle bağlantılı bir kamu ihale yolsuzluğu soruşturmasına karıştığı iddiasıyla, şu anda yurtdışında bulunan Halk TV CEO'su Cafer Mahiroğlu hakkında tutuklama kararı çıkardı.

Cafer Mahiroğlu

12 Haziran: Sürgünde yaşayan araştırmacı gazeteci Erk Acarer'in 253.000 abonesi olan YouTube kanalı ile X ve Instagram'daki “Belgeli Yorum” hesapları, ulusal güvenlik ve kamu düzeni gerekçesiyle Türkiye'de engellendi..

13 Haziran: Semra Pelek, Ozan Cırık (Sendika.org), Melisa Efe (Frankfurter Allgemeine Zeitung) ve serbest gazeteci Dicle Baştürk olmak üzere dört gazeteci, yasadışı bir örgütle bağlantılı oldukları iddiasıyla İstanbul'da gözaltına alındı.

13 Haziran: Türk savcılar, BirGün gazetesi editörleri İbrahim Aydın, Uğur Koç ve Yaşar Gökdemir hakkında, hızlı yargılama yoluyla muhalefet politikacılarını hedef alan hükümet yanlısı bir yargı figürü olan Başsavcı Akın Gürlek'e hakaret ve hedef gösterme iddiasıyla iddianame hazırladı.

İbrahim Aydın, Uğur Koç, ve Yaşar Gökdemir

DİNİ ÖZGÜRLÜKLER

11 Haziran: ABD Uluslararası Din Özgürlüğü Komisyonu, 2025 raporunda Türkiye'yi Dışişleri Bakanlığı'nın Özel İzleme Listesi'ne almayı tavsiye etti. Komisyon, anayasal din özgürlüğü garantilerine rağmen, dini azınlıklara yönelik sistematik ihlaller, Sünni İslam'a yönelik devletin kayırmacılığı, Kutsal değerleri aşağılama yasalarının kötüye kullanılması ve risk altındaki mültecilerin sınır dışı edilmesi gibi nedenleri gerekçe gösterdi.

YARGI BAĞIMSIZLIĞI VE HUKUK DEVLETİ

13 Haziran: Avrupa Konseyi (AK), Türkiye'ye, eski öğretmen Yüksel Yalçınkaya'nın yeniden yargılanmasını Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) uyarınca tamamlaması ve binlerce benzer kovuşturmaya yol açan daha geniş kapsamlı hukuki kusurları gidermesi için baskı yaptı.

13 Haziran: Türkiye'nin tartışmalı “Kız çocukları Davası”nda, mahkeme başkanı, ünlü ceza hukuku profesörü İzzet Özgenç'in hukuki görüşünü reddetti.

DİĞER AZINLIKLAR

12 Jue: Avrupa Konseyi'nin ırkçılıkla mücadele organı ECRI, Türkiye hakkındaki altıncı izleme raporunda, devletin harekete geçmemesi, zayıf yasal korumalar ve kolluk kuvvetleri ile yargının sistematik başarısızlıkları nedeniyle azınlıklar, LGBTI bireyler ve mültecileri hedef alan nefret söylemi ve nefret kaynaklı şiddetin kötüleştiği konusunda uyarıda bulundu.

MÜLTECİLER VE GÖÇMENLER

11 Haziran: Türk yetkililer, Avrupa Birliği tarafından kısmen finanse edilen merkezlerde, özellikle Suriyeliler olmak üzere mültecilere yönelik istismar, keyfi gözaltı ve zorla sınır dışı etme iddialarının devam ettiği bir ortamda, 51 ilde ülke çapında düzenlenen operasyonlarda 273 kişiyi göçmen kaçakçılığı suçlamasıyla ve 1.022 kişiyi belgesiz göçmen olarak gözaltına aldı.

İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE

11 Haziran: İstanbul Belediyesi medya şirketinin eski genel müdürü Dr. İpek Elif Atayman, Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve muhalefet figürlerini hedef alan siyasi nitelikli yolsuzluk soruşturması kapsamında tutuklandıktan sonra, kötü muameleye maruz kaldığını ve haklarını ihlal eden bir hapishane nakli yapıldığını iddia etti.

İpek Elif Atayman

SINIR ÖTESİ KÖTÜ MUAMELE

11 Haziran: Almanya'nın iç istihbarat teşkilatı, Türk istihbaratının Almanya'da, başta Gülen hareketi takipçileri, PKK destekçileri ve Türk hükümeti eleştirenleri hedef alan gözetleme ve etki operasyonları yürütmeye devam ettiğini bildirdi.