Turkey Rights Monitor - Sayı 257

Solidarity with Others
5 gün önce
4 dakikada okunur

Güncelleme tarihi: 5 gün önce

(İlgili kaynakların linkleri İngilizce versiyonda yer almaktadır.)

KEYFİ GÖZALTI VE TUTUKLAMALAR

Hafta boyunca savcılar en az 100 kişi hakkında Gülen hareketiyle irtibatlı oldukları gerekçesiyle gözaltı kararı verdi. Birleşmiş Milletler Keyfi Tutuklama Çalışma Grubu (WGAD) tarafından Ekim 2020’de yayımlanan bir görüş belgesinde söz konusu grupla bağlantılı olduğu iddia edilen kişilerin geniş çaplı ve sistematik olarak hürriyetinden mahrum bırakılmasının insanlığa karşı suç teşkil edebileceği belirtildi. Derneğimiz 15 Temmuz darbe girişiminden bu yana gerçekleşen Gülen hareketi bağlantılı toplu gözaltı uygulamalarını detaylı bir veritabanı vasıtasıyla sistematik olarak kayda geçirmektedir.

22 Mayıs: Gülen hareketiyle bağlantılı olduğu iddiasıyla hüküm giyen Özlem Düzenli, Yunanistan'a kaçma girişiminin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından 6 aylık bebeğiyle birlikte hapsedildi.

KEYFİ YAŞAM HAKKI İHLALLERİ

22 Mayıs: Temmuz 2023 ile Aralık 2024 tarihleri arasında Türkiye'deki cezaevlerinde tıbbi bakım eksikliği de dahil olmak üzere çeşitli nedenlerle toplam 1.026 mahkûmun hayatını kaybetti.

ZORLA KAYBEDİLMELER

Hafta boyunca, 2016-2018 yılları arasındaki olağanüstü hal döneminde görevinden ihraç edilen ve 6 Ağustos 2019 tarihinde ortadan kaybolduğu ihbar edilen eski kamu çalışanı Yusuf Bilge Tunç’tan bir haber alınamadı. Tunç’un ortadan kaybolması 2016 yılından bu yana yaşanan ve Türk hükümetinin dahil olduğuna dair güçlü bulgular içeren bir dizi zorla kaybedilme vakasının son örneklerinden biri oldu.

TOPLANTI VE ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ

20 Mayıs: İzmir'deki Queen Flowers'ta çalışan çoğunluğu kadın 350'den fazla tarım işçisi, Birleşik Tarım İşçileri Sendikası'na (Tarım-Sen) üye olmalarının ardından sendikal baskı, ücret kesintisi ve işyerinde yıldırma iddialarına karşı 20 gündür eylem yapıyor.

İFADE VE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ

19 Mayıs: Cumhurbaşkanı Erdoğan'a hakaret ve terör bağlantısı iddiasıyla Türkiye'de tutuklanan İsveçli gazeteci Joakim Medin, İsveç hükümetinin diplomatik çabalarının ardından serbest bırakıldı ve İsveç'e dönüyor.

20 Mayıs: İnsan Hakları İzleme Örgütü, Türkiye'yi, 2014-2020 yılları arasında 128.000'den fazla soruşturma ve 27.000'den fazla ceza davasının açıldığı ve sadece 2021 yılında 11.000'den fazla kovuşturmanın yapıldığı Ceza Kanunu'nun 299. maddesini yürürlükten kaldırmaya çağırdı ve bu yasayı ifade özgürlüğünün ihlali olarak değerlendiren son davaları ve Avrupa Mahkemesi kararlarını gerekçe gösterdi.

20 Mayıs: Türk gazeteci İsmail Arı ve ailesi, bir organize suç davasında tutuklanmamak için 2,5 milyon dolar rüşvet aldığını iddia eden haberinin ardından, ev adresini referans gösteren ve yakınlarını telefonla hedef alan isimsiz mesajlarla ölüm tehditleri aldı.

22 Mayıs: 2025 yılının başlarında, Google ve YouTube algoritma güncellemeleri bazı bağımsız Türk medya kuruluşlarının trafiğinde %80'e varan düşüşe neden olurken, sürgündeki gazeteciler içeriklerinin sıralamasının düşürüldüğünü bildirdi ve dijital sansür iddiaları ve muhalefete yönelik devam eden hükümet baskısı nedeniyle meclis incelemesine yol açtı.

İNSAN HAKLARI SAVUNUCULARI

23 Mayıs: Avrupa'nın önde gelen hak savunucuları, Avrupa Konseyi'ni insan hakları savunucularını yüzüstü bırakmakla suçlayarak, Türkiye'nin avukatlara yönelik zulmü ve siyasi amaçlı tutuklamalar konusundaki sessizliğine dikkat çekti ve hukukçuların korunması ve hukukun üstünlüğünün desteklenmesi için acil kurumsal reformlar yapılması çağrısında bulundu.

YARGI BAĞIMSIZLIĞI VE HUKUK DEVLETİ

22 Mayıs: ABD Senatörü Adam Schiff, İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun hapse atılması nedeniyle Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı demokrasiden uzaklaşmakla suçlayarak, Senato'dan ya güvenilir kanıtlar ya da İmamoğlu'nun serbest bırakılmasını talep eden bir karar tasarısını desteklemesini istedi ve Dışişleri Bakanı Marco Rubio'yu anti-demokratik uygulamaları nedeniyle Türkiye ile görüşmeye çağırdı.

23 Mayıs: Türk polisi, aralarında İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun özel kalem müdürünün de bulunduğu 44 kişiyi daha gözaltına alarak, İmamoğlu'nun iki ay önce hapse atılmasından bu yana toplam 237 gözaltı ve 92 tutuklama gerçekleştirdi.

KÜRT AZINLIK

22 Mayıs: TBMM’de AKP ve MHP, Kürt ailelerin ve mağdur yakınlarının on yıllardır süren taleplerine rağmen, Kürt yanlısı DEM Partisi'nin zorla kaybetmelerin Adalet Komisyonu aracılığıyla araştırılması yönündeki önergesini reddetti.

DİĞER AZINLIKLAR

20 Mayıs: İsrailli-Türk şarkıcı Linet Manashe İstanbul'da vereceği konseri iptal etti ve konser alanının dışındaki Filistin yanlısı protestocular tarafından ölümle tehdit edilince polis müdahalesi ile koruma altında tahliye edildi.

CEZAEVİ KOŞULLARI

20 Mayıs: Anayasa Mahkemesi, cezaevi ziyaretlerinin kaydedilmesi ve mahkum mektuplarının yargının dijital sistemine yüklenmesinin mahkumların özel hayatın gizliliği ve haberleşme özgürlüğü haklarını ihlal ettiğine hükmederek başvurucuya tazminat ödenmesine karar verdi ve bu tür izleme uygulamalarının yasal dayanağının olmadığını vurguladı.

23 Mayıs: On iki uluslararası insan hakları örgütü, Türkiye'yi cezaevlerindeki aşırı kalabalığı azaltmayı amaçlayan yeni ceza reformu tasarısına siyasi mahkumları da dahil etmeye çağırarak, geniş kapsamlı terörle mücadele yasalarına dayalı dışlamanın devam etmesinin ayrımcılık ve adaletsizliği sürdürdüğü uyarısında bulundu.

MÜLTECİLER VE GÖÇMENLER

19 Mayıs: İran Yüksek Mahkemesi, 2023 yılında Türkiye'den iade edilen ve aynı zamanda yolsuzluğa teşvik ve propaganda gibi suçlardan 10 yıl hapis cezasına çarptırılan Tataloo olarak bilinen pop şarkıcısı Amir Hossein Maghsoudloo hakkında dine hakaret suçundan verilen idam cezasını onadı.

20 Mayıs: Türkiye, Suriyeli insan hakları aktivisti Taha Elgazi ve eşini, kişilerin zarar görebilecekleri ülkelere geri gönderilmelerine ilişkin yasal yasağa rağmen, iletişimsiz bir şekilde alıkoyduktan sonra Suriye'ye sınır dışı etti.

KADIN HAKLARI

20 Mayıs: CHP milletvekili Gamze Akkuş İlgezdi tarafından hazırlanan bir rapor, Türkiye'de 100.000 kadına sekiz yatak düşen sadece 150 kadın sığınma evi bulunduğunu ve bu sayının Avrupa standartlarının çok altında olduğunu ortaya koyarak devlet korumasında ciddi bir boşluk olduğunu vurguladı.

23 Mayıs: Türkiye'de 2025 yılının ilk beş ayında aile içi şiddet olaylarında yetmiş dokuz kadının öldürülmesi, kadın hakları aktivistlerinin gerçek koruma yerine geleneksel rollere öncelik verdiğini ve süregelen kadın cinayeti krizini görmezden geldiğini söylediği hükümetin “Aile Yılı” girişimine karşı protestolara yol açtı.