(İlgili kaynakların linkleri İngilizce versiyonda yer almaktadır.)
KEYFİ GÖZALTI VE TUTUKLAMALAR
Hafta boyunca savcılar en az 8 kişi hakkında Gülen hareketiyle irtibatlı oldukları gerekçesiyle gözaltı kararı verdi. Birleşmiş Milletler Keyfi Tutuklama Çalışma Grubu (WGAD) tarafından Ekim 2020’de yayımlanan bir görüş belgesinde söz konusu grupla bağlantılı olduğu iddia edilen kişilerin geniş çaplı ve sistematik olarak hürriyetinden mahrum bırakılmasının insanlığa karşı suç teşkil edebileceği belirtildi. Derneğimiz 15 Temmuz darbe girişiminden bu yana gerçekleşen Gülen hareketi bağlantılı toplu gözaltı uygulamalarını detaylı bir veritabanı vasıtasıyla sistematik olarak kayda geçirmektedir.
9 Kasım: İnanç temelli Gülen hareketiyle bağlantılı olduğu gerekçesiyle tutuklu bulunan İsmet Özçelik, zeytin çekirdeklerinden tespih yaptığı gerekçesiyle 10 ay fazladan hapis cezasına çarptırıldı.
ZORLA KAYBEDİLMELER
Hafta boyunca, 2016-2018 yılları arasındaki olağanüstü hal döneminde görevinden ihraç edilen ve 6 Ağustos 2019 tarihinde ortadan kaybolduğu ihbar edilen eski kamu çalışanı Yusuf Bilge Tunç’tan bir haber alınamadı. Tunç’un ortadan kaybolması 2016 yılından bu yana yaşanan ve Türk hükümetinin dahil olduğuna dair güçlü bulgular içeren bir dizi zorla kaybedilme vakasının son örneklerinden biri oldu.
TOPLANTI VE ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ
9 Kasım: Sosyalist Gençlik Dernekleri Federasyonu (SGDF) tarafından Diyarbakır Dicle Üniversitesi kampüsünde düzenlenen eyleme müdahale eden özel güvenlik birimleri ve polis, 2 kişiyi fiziksel şiddet kullanarak gözaltına aldı.
İFADE VE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ
6 Kasım: Cumhuriyet yazarı Barış Pehlivan'ın eski savcı Ömer Fatih Taze'nin dönemin İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun yardımcısı İsmail Çataklı hakkında verdiği dilekçenin dikkate alınmamasını gündeme getirdiği yazısı, Kahramanmaraş 1. Sulh Ceza Hakimliği'nin kararıyla kişilik haklarının ihlali gerekçesiyle erişime engellendi.
7 Kasım: Çeşitli internet siteleri ve sosyal medya platformlarında MİT Başkan İbrahim Kalın'ın adının geçtiği toplam 479 haber ve paylaşım, İstanbul 4. Sulh Ceza Hakimliği'nin 6 Kasım 2023 tarihli kararıyla kişilik haklarının ihlali gerekçesiyle erişime engellendi ve içeriklerin silinmesine karar verildi.
7 Kasım: Dünya çapında ifade özgürlüğünü savunan Londra merkezli uluslararası bir kuruluş olan Article 19, İslam'da alkollü içeceklerin yasaklanmasıyla ilgili bir tweet nedeniyle yargılanan gazeteci Baransel Ağca hakkındaki suçlamaların düşürülmesi çağrısında bulundu.
8 Kasım: BircanTV Haber Genel Yayın Yönetmeni Bircan Yıldırım, 7 Kasım 2023 tarihinde yaptığı bir sosyal medya paylaşımı gerekçe gösterilerek 'kamuoyunu yanıltıcı bilgi yaymak' suçlamasıyla gözaltına alındı.
8 Kasım: Türkiye'nin en üst mahkemesi, basın gruplarının dezenformasyonun yayılmasını durdurma bahanesiyle gazetecileri susturmak için kullanıldığını söylediği tartışmalı bir medya yasasını iptal etmeyi reddetti.
9 Kasım: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Alman yayın kuruluşu Deutsche Welle'nin (DW) Türkiye baskısına getirilen erişim yasağını aşmak amacıyla kurulan alternatif internet siteleri için yayın lisansı alınmasını istedi.
9 Kasım: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), iktidar partisinin seçmen tabanını eleştiren bir gazetecinin sözleri nedeniyle Flash Haber TV kanalına geçici yayın yasağı ve para cezası verdi.
10 Kasım: Gazeteci Mehmet Kızmaz, Mayıs ayındaki cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri ile 6 Şubat'ta Türkiye'yi vuran iki yıkıcı depremle ilgili tweetleri nedeniyle gözaltına alındı.
10 Kasım: Tosyalı Holding'in İskenderun'daki Tosyalı Demir Çelik Fabrikası'nda 8 Kasım 2023'te meydana gelen ve 13 işçinin yaralandığı, 1 işçinin hayatını kaybettiği patlamayla ilgili en az 3 habere İskenderun 1. Sulh Ceza Hakimliği tarafından kişilik haklarının ihlali gerekçesiyle erişim engeli getirildi.
DİNİ ÖZGÜRLÜKLER
9 Kasım: Kimliği belirsiz bir grup vandal, İstanbul'daki Panagia Muhliotissa Kilisesi ve Fener Rum Lisesi'nin duvarlarına taş attı ve sprey boyayla nefret mesajları yazdı.
YARGI BAĞIMSIZLIĞI VE HUKUK DEVLETİ
8 Kasım: Yargıtay'ın bir dairesi, bir muhalefet milletvekilinin tutukluluğunun devamının hukuken uygun olduğunu belirterek, Anayasa Mahkemesi'nin milletvekilinin haklarının ihlal edildiği yönündeki son kararına uymamaya karar verdi ve milletvekili lehine oy kullanan yüksek mahkeme hakimleri hakkında suç duyurusunda bulundu.
9 Kasım: Kapsamlı bir rapor, Türkiye'de Ankara tarafından yasadışı ilan edilen inanç temelli bir grup olan Gülen hareketini hedef alan, tahmini değeri 50 milyar dolar olan ve 1,5 milyondan fazla kişiyi etkileyen, yazarların "insanlığa karşı suç" anlamına gelen sistematik ve yaygın ulusal ve uluslararası hukuk ihlalleri olarak adlandırdıkları geniş çaplı mülk müsaderelerini ortaya çıkardı.
10 Kasım: Sekiz ülkeden 27 baro, insan hakları örgütü ve hukuk grubundan oluşan uluslararası bir heyet, Türkiye'de avukatlara yönelik ağır kötü muameleyi rapor ederek, avukatların çalışmaları nedeniyle karşılaştıkları taciz, keyfi gözaltı, adil olmayan yargılama ve işkenceye dikkat çekti.
11 Kasım: Türkiye'de tutuklu bir milletvekili hakkındaki çelişkili kararlar nedeniyle iki yüksek mahkemeyi kapsayan yargı krizi, hükümet yanlısı Yeni Şafak gazetesinin tutuklu milletvekilinin tahliyesine karar veren yüksek yargıçları hedef almasıyla devam ederken, Yargıtay Cuma akşamı yaptığı açıklamada Anayasa Mahkemesi'ni (AYM) bireysel başvurulara ilişkin kararlarıyla yargıyı kaosa sürüklemekle suçladı.
KÜRT AZINLIK
6 Kasım: Kürt profesyonel futbolcu Oktay Aydın'ın annesi Fatma Aydın, Pazar günü Diyarbakır'da bir stadyumda İstiklal Marşı sırasında ayağa kalkmadığı için kısa süreliğine gözaltına alındı.
6 Kasım: Mayıs ayında gözaltına alınan 11 kişi hakkında hazırlanan iddianamede, HDP üyesi oldukları ve Kürtçe şarkı dinledikleri için "terör örgütü üyeliği" ile suçlandılar.
8 Kasım: Tatvan Kaymakamlığı tarafından Haziran ayında yasaklanan "Haylo Dîsa Tevlihev bû" adlı tiyatro oyunu hakkında kaymakamlık tarafından herhangi bir yasaklama kararı alınmadığı yazılı soru önergesine verilen yanıtla ortaya çıktı.
8 Kasım: Demans hastalığının parmaklıklar ardında kalmasına izin vermediğine dair uzun süredir beklenen sağlık raporunun ardından geçen yıl cezaevinden tahliye edilen Kürt siyasetçi Aysel Tuğluk İstanbul'da gözaltına alındı.
11 Kasım: Diyarbakır'da Kürtçe öğretmenliği yapan Mizgin Yalçın, illerin Kürtçe isimlerini zikrettiği bir videoyu paylaştıktan sonra sosyal medyada çok sayıda hakaret ve tehdit mesajı aldı.
CEZAEVİ KOŞULLARI
6 Kasım: Çorum Açık Cezaevi'nde bulunan ve Çorum Hitit Üniversitesi'ne kayıt yaptıran mahpuslar, Üniversite Senatosu'nun aldığı kararla "güvenlik gerekçesiyle" derslere alınmadı.
7 Kasım: Balıkesir Bandırma 2 No'lu T Tipi Cezaevi'nde kalan Ekrem Gün isimli mahpus tek kişilik odada tutulmakta ve kendisine gönderilen mektup ve kitaplar verilmemektedir.
7 Kasım: İstanbul Bakırköy Kadın Cezaevi'nde hasta mahpus Felek Gün'ün tedavisi yapılmadı.
10 Kasım: Adana Kürkçüler 1 Nolu T Tipi Cezaevi ve Ağrı Patnos L Tipi Cezaevi'nde hasta mahpuslar revire ve hastaneye sevk edilmedi.
MÜLTECİLER VE GÖÇMENLER
8 Kasım: Türkiye'nin güneydoğusundaki Mardin ilinde 91 yaşındaki Süryani bir adam kimliği belirsiz kişiler tarafından uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybederken, bu gelişme Türkiye'de zaten azalmakta olan Süryani toplumuna ilişkin endişeleri daha da artırdı.
İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE
7 Kasım: İstanbul Bakırköy Kadın Cezaevi'nde koğuş aramaları sırasında mahpusların bazı kişisel eşyalarına el konuldu ve mahpuslar sözlü şiddete maruz kaldı.
SINIR ÖTESİ KÖTÜ MUAMELE
8 Kasım: Türkiye Adalet Bakanlığı savcılardan, bir sosyal medya paylaşımı nedeniyle aranan ve inanç temelli Gülen hareketiyle bağlantılı olduğu gerekçesiyle mahkum edilen eski bir devlet okulu öğretmeni için INTERPOL Kırmızı Bülten talep belgelerini hazırlamalarını istedi.