(İlgili kaynakların linkleri İngilizce versiyonda yer almaktadır.)
KEYFİ GÖZALTI VE TUTUKLAMALAR
Hafta boyunca savcılar en az 63 kişi hakkında Gülen hareketiyle irtibatlı oldukları gerekçesiyle gözaltı kararı verdi. Birleşmiş Milletler Keyfi Tutuklama Çalışma Grubu (WGAD) tarafından Ekim 2020’de yayımlanan bir görüş belgesinde söz konusu grupla bağlantılı olduğu iddia edilen kişilerin geniş çaplı ve sistematik olarak hürriyetinden mahrum bırakılmasının insanlığa karşı suç teşkil edebileceği belirtildi. Derneğimiz 15 Temmuz darbe girişiminden bu yana gerçekleşen Gülen hareketi bağlantılı toplu gözaltı uygulamalarını detaylı bir veritabanı vasıtasıyla sistematik olarak kayda geçirmektedir.
ZORLA KAYBEDİLMELER
Hafta boyunca, 2016-2018 yılları arasındaki olağanüstü hal döneminde görevinden ihraç edilen ve 6 Ağustos 2019 tarihinde ortadan kaybolduğu ihbar edilen eski kamu çalışanı Yusuf Bilge Tunç’tan bir haber alınamadı. Tunç’un ortadan kaybolması 2016 yılından bu yana yaşanan ve Türk hükümetinin dahil olduğuna dair güçlü bulgular içeren bir dizi zorla kaybedilme vakasının son örneklerinden biri oldu.
TOPLANTI VE ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ
11 Eylül: Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Biyoloji ve Genetik Topluluğu (BİYOGEN) tarafından bu yıl 6-7 Aralık tarihlerinde düzenlenecek olan 17. Aykut Kence Evrim Konferansı (AKEK) iptal edildi.
11 Eylül: Türkiye Komünist Partisi (TKP) Kocaeli Özgürlük Mahalle Evi tarafından düzenlenen Pardon filminin gösterimine polis müdahale etti, 13 kişi gözaltına alındı.
12 Eylül: İzmir Valiliği, "LGBTİ+ Fobik Devlet Organlarına Karşı Ses Çıkarıyoruz!" adı altında yapılacak toplantı, yürüyüş, basın açıklaması, stant/çadır kurma, bildiri dağıtma, afiş/poster asma, protesto, piknik, şenlik, festival vb. tüm etkinliklerin yasaklandığını duyurdu.
13 Eylül: Türk polisi Salı günü İzmir'de LGBT karşıtı bir kamu spotunun televizyon kanallarında yayınlanmasını protesto eden bir gösteriye müdahale ederek 10 katılımcıyı kısa süreliğine gözaltına aldı.
14 Eylül: İstanbul Valiliği, ölümünün birinci yıldönümünde İranlı kadın Mahsa Amini için anma töreni düzenlemek isteyen bir grup sivil toplum kuruluşuna izin vermedi.
14 Eylül: Dersim'de FEDAŞ (Fırat Elektrik Dağıtım A.Ş.) işçilerinin direnişinin 35. gününde Seyit Rıza Meydanı'nda düzenlenmek istenen dayanışma konseri valilik tarafından "uygun görülmediği" gerekçesiyle yasaklandı.
15 Eylül: Son iki yıldır düzenlenen Kurtuluş Sokak Festivali, Beyoğlu Belediyesi'nden gelen "olumsuz yanıt" nedeniyle bu yıl yapılmayacağı duyuruldu.
İFADE VE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ
12 Eylül: Rize Sulh Ceza Hakimliği, hakkında taciz şikayeti bulunan bir akademisyenle ilgili 3 haberin silinmesine karar verdi.
13 Eylül: Burak Başlar isimli bir kişi hakkında yapılan 3 haberin silinmesine karar verildiği bildirildi.
13 Eylül: Bir Türk savcı, muhalefet milletvekili Sezgin Tanrıkulu hakkında, Türk Silahlı Kuvvetleri'ni (TSK) eleştiren sözlerinde Türk ordusuna hakaret ettiği suçlamasıyla dokunulmazlığını kaybetmesine neden olabilecek bir fezleke hazırladı.
13 Eylül: Kıbrıs'ta yayımlanan Avrupa gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni Şener Levent, "Kürtler ve biz" başlıklı yazısında Cumhurbaşkanı'na hakaret ettiği gerekçesiyle Türkiye'de 11 ay 20 gün hapis cezasına çarptırıldı.
13 Eylül: Grup Yorum'un çalışmalarını yürüttüğü İdil Kültür Merkezi'nde gözaltına alınan 10 kişiden sekizi serbest bırakılırken, Sevda Kurban ve Merve Kurt tutuklandı.
14 Eylül: 2017 yılında bir Kürt üniversite öğrencisinin bir polis memuru tarafından öldürülmesini fotoğrafladığından beri sık sık adli tacize maruz kalan Kürt gazeteci Abdurrahman Gök, beş aylık tutukluluğun ardından cezaevinden tahliye edilmedi.
14 Eylül: Bir Türk mahkemesi, sosyal medya paylaşımlarında terör propagandası yapmakla suçlanan Kürt gazeteci Rojin Altay'a ertelenmiş 15 ay hapis cezası verdi.
14 Eylül: Türkiye'nin ana muhalefet lideri Kemal Kılıçdaroğlu, 17 Aralık 2013 yolsuzluk soruşturmasına adı karışan eski bakan Erdoğan Bayraktar hakkındaki açıklamaları nedeniyle "kamu görevlisine hakaret" suçlamasıyla yargılanacak.
16 Eylül: Almanya'da yaşayan gazeteci İlknur Bilir, deprem sırasında yaptığı sosyal medya paylaşımları nedeniyle Sabiha Gökçen Havalimanı'nda gözaltına alındı.
İNSAN HAKLARI SAVUNUCULARI
14 Eylül: Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz günlerde Türk ordusunu tartışmalı eylemlere karıştığı iddiasıyla eleştiren muhalefet milletvekili Sezgin Tanrıkulu'nu bir kez daha hedef alarak "sözde milletvekili ve teröristin daniskası" olarak nitelendirdi.
YARGI BAĞIMSIZLIĞI VE HUKUK DEVLETİ
13 Eylül: HDP eski milletvekili Hüda Kaya, bir soru önergesi nedeniyle 'SADAT'ın kişilik haklarına saldırıda bulunduğu' gerekçesiyle tazminat ödemeye mahkûm edildi.
15 Eylül: Tatvan Belediyesi'ndeki yolsuzluk ve usulsüzlük haberlerinin ardından 17 Haziran'da Bitlis Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Sinan Aygül'e saldıran belediye çalışanı Y.B. ve çevredekilerin müdahale etmesini engelleyen polis memuru E.K. serbest bırakıldı.
KÜRT AZINLIK
12 Eylül: Diyarbakır'da bir mahkeme, Kürt kadın hakları grubu Rosa Kadın Derneği'nin kurucu üyesi Narin Gezgör'ü terörle bağlantılı suçlardan yedi yıl altı ay hapis cezasına çarptırdı.
14 Eylül: Afyon Cezaevi, 1995'ten beri cezaevinde bulunan yazar Rizgar Turhan'a cezaevinde yazdığı "Cangoriyên Mişarê" ve "Dilopek Ji Ava Jînê" kitaplarını vermeyi reddetti.
CEZAEVİ KOŞULLARI
15 Eylül: İstanbul Marmara (Silivri) 9 No'lu L Tipi Cezaevi'nde koğuşlardaki musluklardan akan suyun çamurlu olduğu, mahpuslara verilen yemeklerin az ve kalitesiz olduğu bildirildi.
MÜLTECİLER VE GÖÇMENLER
14 Eylül: Türkiye ve Yunanistan sınır muhafızları perşembe günü Türk hükümetinin siyasi baskılarından kaçan 11 kişilik bir sığınmacı grubuna ateş açtı.
İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE
13 Eylül: Sincan Kadın Kapalı Cezaevi'nde tutuklu bulunan gazeteci Dicle Müftüoğlu'nun da aralarında bulunduğu mahpuslar hastanede kelepçeli muayeneye zorlandı.
13 Eylül: Diyarbakır Cezaevi'nde H. B. A. isimli mahpusun gardiyanlar tarafından fiziksel şiddete maruz kaldığı ve vücudunun çeşitli yerlerinden yaralandığı bildirildi.
SINIR ÖTESİ KÖTÜ MUAMELE
17 Eylül: Tacikistan'da cemaate yakın okullarda öğretmenlik ve idarecilik yapan ve uzun süredir ticaretle uğraşan işadamı Koray Vural, dün başkent Duşanbe'de kimliği belirsiz kişiler tarafından kaçırıldı. Vural'ın MİT tarafından kaçırıldığı ve Türkiye'ye götürüleceği iddia edildi.
