Turkey Rights Monitor

(İlgili kaynakların linkleri İngilizce versiyonda yer almaktadır.)

KEYFİ GÖZALTI VE TUTUKLAMALAR

Hafta boyunca savcılar en az 41 kişi hakkında Gülen hareketiyle irtibatlı oldukları gerekçesiyle gözaltı kararı verdi. Birleşmiş Milletler Keyfi Tutuklama Çalışma Grubu (WGAD) tarafından Ekim 2020’de yayımlanan bir görüş belgesinde söz konusu grupla bağlantılı olduğu iddia edilen kişilerin geniş çaplı ve sistematik olarak hürriyetinden mahrum bırakılmasının insanlığa karşı suç teşkil edebileceği belirtildi. Derneğimiz 15 Temmuz darbe girişiminden bu yana gerçekleşen Gülen hareketi bağlantılı toplu gözaltı uygulamalarını detaylı bir veritabanı vasıtasıyla sistematik olarak kayda geçirmektedir.

ZORLA KAYBEDİLMELER

Hafta boyunca, 2016-2018 yılları arasındaki olağanüstü hal döneminde görevinden ihraç edilen ve 6 Ağustos 2019 tarihinde ortadan kaybolduğu ihbar edilen eski kamu çalışanı Yusuf Bilge Tunç’tan bir haber alınamadı. Tunç’un ortadan kaybolması 2016 yılından bu yana yaşanan ve Türk hükümetinin dahil olduğuna dair güçlü bulgular içeren bir dizi zorla kaybedilme vakasının son örneklerinden biri oldu.

TOPLANTI VE ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ

25 Nisan: İstanbul’da Yeşil Sol Parti’nin seçim etkinliklerine müdahale eden polis en az 22 kişiyi gözaltına aldı.

25 Nisan: Diyarbakır’da Kürt siyasi hareketine yönelik tutuklamalara karşı düzenlenen bir protestoya müdahale eden polis iki kişiyi gözaltına aldı.

27 Nisan: Muş’ta polis 10 kişiyi Yeşil Sol Parti mitingine katılımlarının ardından gözaltına aldı.

27 Nisan: Mersin’de jandarma güçleri nükleer reaktör açılışına karşı düzenlenen bir protestoya müdahale ederek üç kişiyi gözaltına aldı.

27 Nisan: Kocaeli’deki bir ilçe kaymakamlığı, ilçede düzenlenmesi planlanan 1 Mayıs gösterisini gösteri alanının kaymakamlıkça belirlenen güzergahın dışında olduğu gerekçesiyle yasakladı.

28 Nisan: Diyarbakır’da polis seçim etkinliği düzenleyen beş ana muhalefet partisi üye ve yöneticisini gözaltına aldı.

28 Nisan: İstanbul’da polis, meslektaşlarının gözaltına alınmasını protesto eden altı gazeteciyi gözaltına aldı.

29 Nisan: İstanbul’da 80’li ve 90’lı yıllardaki zorla kaybedilme vakalarına ilişkin olarak düzenlenen gösteriye müdahale eden polis 25 aktivisti gözaltına aldı.

30 Nisan: İstanbul’da polis Yeşil Sol Parti mitingine katılan 13 kişiyi gözaltına aldı.

İFADE VE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ

25 Nisan: İstanbul’daki bir mahkeme, cumhurbaşkanının eski avukatına ilişkin iddialar hakkındaki haberlere daha önce getirilen sansürü duyuran bir ifade özgürlüğü raporuna erişim engeli getirdi.

25 Nisan: İstanbul’daki bir mahkeme, cumhurbaşkanına hakaret etme suçlamasıyla yargılanan gazeteci Nazan Özcan’ı beraat ettirdi.

26 Nisan: Ankara’daki bir mahkeme, üst düzeyli Sağlık Bakanlığı yöneticilerinin adının karıştığı rüşvet ve yolsuzluk iddialarına ilişkin en az üç habere erişim engeli getirdi.

26 Nisan: İstanbul’daki bir mahkeme, bir konuşmasında cumhurbaşkanına hakaret ettiği suçlamasıyla yargılanan muhalif siyasetçi Canan Kaftancıoğlu’nun beraatına hükmetti.

27 Nisan: Kürt siyasi hareketine yönelik Diyarbakır merkezli bir soruşturma kapsamında polis gazeteciler Beritan Canözer, Mehmetşah Oruç, Abdurrahman Gök ve Mikail Bulut’u gözaltına aldı. Çok sayıda ilde gerçekleştirilen operasyonda, aralarında avukatlar, aktivistler ve siyasetçilerin de yer aldığı en az 141 kişi gözaltına alındı.

Gazeteciler Abdurrahman Gök, Beritan Canözer, Remzi Akkaya ve Mehmetşah Oruç

27 Nisan: İstanbul’daki bir mahkeme, bir haberde halkın kin ve nefrete tahrik edildiği suçlamasıyla gazeteci Süleyman Hilmi Ak ile basın kurumu yöneticisi Metin Sarıkınacı’yı ayrı ayrı 7 yıl 15 gün hapis cezasına mahkum etti.

27 Nisan: Van savcıları, yerel bir belediyeye ilişkin yaptığı haber nedeniyle gazeteci Oktay Candemir hakkında soruşturma başlattı. Soruşturma kapsamında Candemir polis tarafından ifadeye çağırıldı.

27 Nisan: İstanbul mahkemeleri, siyasetçilerin ve hükümete yakın iş insanlarının adının karıştığı yolsuzluk iddialarında bulunan bir işadamının dokuz YouTube videosuna erişim engeli getirdi. Resmi makamlar ayrıca, söz konusu işadamına ait üç YouTube kanalı ile iki Twitter hesabına milli güvenlik ve kamu düzeni gerekçeleriyle erişim engeli getirdi.

28 Nisan: Ankara’daki bir mahkeme, Sol Parti yöneticisi Emre Ayduğan’ı terör örgütü propagandası yaydığı suçlamasıyla 1 yıl 6 ay hapis cezasına mahkum etti. Hükmün açıklanmasını geri bırakan mahkeme, Ayduğan’a siyaset yasağı getirdi.

28 Nisan: Ankara’da polis, iktidar partisi üyesine hakaret ettiği suçlamasıyla milletvekili adayı Elif Çongur’u gözaltına aldı.

28 Nisan: İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun korumaları Soylu’ya soru soran gazeteci Filiz Gazi’ye saldırıda bulundu. Korumalar ayrıca gazetecinin telefonuna el koyarak içinde yer alan videoları silme girişiminde bulundu.

28 Nisan: İstanbul’daki bir mahkeme, Adli Tıp Kurumu’nun bir yöneticisine ilişkin yolsuzluk iddiaları içeren bir köşe yazısı ile iki habere erişim engeli getirdi.

28 Nisan: İstanbul’daki bir mahkeme, iktidar partisi milletvekili Tolga Ağar’ın adının karıştığı kriminel iddialara ilişkin en az üç habere erişim engeli getirdi.

29 Nisan: Diyarbakır’da polis, Kürt siyasi hareketine yönelik soruşturma kapsamında gazeteciler Sedat Yılmaz ile Dicle Müftüoğlu’nu gözaltına aldı.

29 Nisan: Ankara’da polis, cumhurbaşkanına yönelik eleştiri içeren bir pankart nedeniyle iki üniversite öğrencisini gözaltına aldı.

30 Nisan: Kürt siyasi hareketlerine yönelik operasyonlar kapsamında gazeteci Nadiye Namoğlu Gürbüz gözaltına alındı.

30 Nisan: İzmir’de polis, seçim etkinliğinde atılan sloganlar nedeniyle HDP yöneticisi Ekrem Karakoç’u gözaltına aldı.

30 Nisan: İstanbul savcıları, cumhurbaşkanına hakaret ettiği suçlamasıyla 13 yaşındaki bir çocuk hakkında iddianame hazırladı.

YARGI BAĞIMSIZLIĞI VE HUKUK DEVLETİ

27 Nisan: Ankara savcıları, Temmuz 2022’de üç gazeteciyi gözaltına alınırken orantısız güç kullanmakla suçlanan polis memurlarına ilişkin bir şikayette delil yetersizliğini gerekçe göstererek takipsizlik kararı verdi.

KÜRT AZINLIK

27 Nisan: Kürt siyasi hareketlerine yönelik Diyarbakır merkezli bi soruşturma kapsamında 21 ilde operasyonlar gerçekleştiren polis, aralarında aktivistlerin, avukatların, siyasetçilerin ve gazetecilerin yer aldığı en az 141 kişiyi gözaltına aldı.

27 Nisan: Kürt milletvekili adayı Ayten Dönmez, terörizm suçlamasıyla gözaltına alındı. Söz konusu gözaltı, Dönmez’in İçişleri Bakanı Süleyman Soylu tarafından sözlü olarak hedef gösterilmesinin ardından gerçekleşti.

29 Nisan: Kürt siyasi hareketlerine yönelik bir soruşturma kapsamında 15 ilde ev baskınları gerçekleştiren polis 17 kişiyi gözaltına aldı.

30 Nisan: Hakkari’de pancar toplamaya giden Ali Kaya isimli bir kişi mayın patlaması neticesinde yaralandı. Basında yer alan haberlerde, mayın alanına ilişkin bir uyarı tabelasının olayın ardından bölgeye yerleştirildiği duyuruldu.

30 Nisan: Kürt siyasi hareketlerine yönelik bir soruşturma kapsamında sekiz vilayette ev baskınları gerçekleştiren polis, aralarında milletvekili adaylarının ve gazetecilerinin bulunduğu 23 kişiyi gözaltına aldı.

MÜLTECİLER VE GÖÇMENLER

25 Nisan: İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Türkiye sınır güçlerinin ülkesini terk etmeye çalışan Suriyelilere ateş açtığı, işkence ve kötü muamelede bulunduğu ve orantısız güç kullandığı iddiasında bulundu.

İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE

25 Nisan: İstanbul’da polis, bir muhalefet partisinin seçim etkinliği sırasında gözaltına aldığı Yıldırım Bozkuş isimli kişiye fiziksel saldırıda bulundu. Maruz kaldığı polis şiddeti nedeniyle Bozkuş’un kolunun kırıldığı duyuruldu.