(İlgili kaynakların linkleri İngilizce versiyonda yer almaktadır.)
KEYFİ GÖZALTI VE TUTUKLAMALAR
Hafta boyunca savcılar en az 139 kişi hakkında Gülen hareketiyle irtibatlı oldukları gerekçesiyle gözaltı kararı verdi. Birleşmiş Milletler Keyfi Tutuklama Çalışma Grubu (WGAD) tarafından Ekim 2020’de yayımlanan bir görüş belgesinde söz konusu grupla bağlantılı olduğu iddia edilen kişilerin geniş çaplı ve sistematik olarak hürriyetinden mahrum bırakılmasının insanlığa karşı suç teşkil edebileceği belirtildi. Derneğimiz 15 Temmuz darbe girişiminden bu yana gerçekleşen Gülen hareketi bağlantılı toplu gözaltı uygulamalarını detaylı bir veritabanı vasıtasıyla sistematik olarak kayda geçirmektedir.
22 Temmuz: Gülen hareketiyle bağlantılı olduğu suçlamasıyla tutuklanan eski Yargıtay üyesi Mehmet Sait Demiröz, yoğun bakıma kaldırılmasından bir hafta sonra hayatını kaybetti. Ampiyem adlı ileri derece bir akciğer hastalığı yaşayan Demiröz, yakın zamanda bir cerrahi operasyon geçirmiş ve ardından tekrar tutuklanmıştı. Eşi, kamuoyuna yaptığı açıklamalarda Demiröz’ün uygun şekilde tıbbi bakım görmediğini ve sağlık durumunun kötüleştiğini duyurmuştu.
ZORLA KAYBEDİLMELER
Hafta boyunca, 2016-2018 yılları arasındaki olağanüstü hal döneminde görevinden ihraç edilen ve 6 Ağustos 2019 tarihinde ortadan kaybolduğu ihbar edilen eski kamu çalışanı Yusuf Bilge Tunç’tan bir haber alınamadı. Tunç’un ortadan kaybolması 2016 yılından bu yana yaşanan ve Türk hükümetinin dahil olduğuna dair güçlü bulgular içeren bir dizi zorla kaybedilme vakasının son örneklerinden biri oldu.
TOPLANTI VE ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ
18 Temmuz: İstanbul’da jandarma güçleri bir işçi gösterisine müdahale ederek 20 kişiyi gözaltına aldı.
18 Temmuz: Mardin Valiliği, il sınırları içerisinde her türlü açık hava toplantı ve gösterisini 17 gün boyunca yasakladı.
18 Temmuz: Hakkari Valiliği, il sınırları içerisinde her türlü açık hava toplantı ve gösterisini 15 gün boyunca yasakladı.
20 Temmuz: İstanbul, Ankara ve İzmir’de polis, 2015 yılında IŞİD tarafından gerçekleştirilen bir katliamın kurbanlarını anmak için düzenlenen gösterilere müdahale ederek toplam 170 kişiyi gözaltına aldı.
21 Temmuz: İstanbul’da polis, hasta mahkumların durumuna ilişkin olarak gösteri düzenleyen sekiz kişiyi geçici olarak gözaltına aldı.
21 Temmuz: Tunceli’de düzenlenmesi planlanan geleneksel bir kültür festivali, yerel makamların yolları kapatması nedeniyle iptal edildi.
22 Temmuz: İstanbul’da polis, bir İstanbul mahkemesi tarafından faaliyetlerinin durdurulmasına karar verilen bir din adamları derneğinin binasını mühürledi.
23 Temmuz: İstanbul’da polis, polis tarafından öldürülen 19 yaşındaki bir Kürt gencinin anısına HDP tarafından düzenlenen bir futbol etkinliğine müdahale ederek 11 kişiyi gözaltına aldı.
23 Temmuz: İstanbul’da polis, Türkiye tarafından açıldığı iddia edilen topçu ateşi sonucu Kuzey Irak’ta dokuz sivilin ölmesine ilişkin bir protesto düzenleyen bir solcu aktivisti gözaltına aldı.
İFADE VE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ
18 Temmuz: Bir İstanbul mahkemesi, bir çocuğun şüpheli ölümüyle ilgili yargı sürecinin üst düzeyli bir iktidar partisi üyesi tarafından engellendiği iddialarına ilişkin olarak gazeteci Metin Cihan tarafından paylaşılan iki tweete erişim engeli getirdi.
18 Temmuz: Bir Aydın mahkemesi, ildeki bir cezaevinde şüpheli şekilde hayatını kaybeden bir mahkuma ilişkin bir habere erişim engeli getirdi.
19 Temmuz: İstanbul savcıları, Kürt silahlı gruplarca IŞİD’e karşı verilen mücadeleye ilişkin iki kitabın toplatılmasını emretti.
20 Temmuz: Mardin savcıları, gazeteci Öznur Değer hakkında, sosyal medyada paylaştığı bazı mesajlar nedeniyle soruşturma başlattı. Değer soruşturma kapsamında ifade vermeye çağırıldı.
20 Temmuz: Cumhurbaşkanının eşiyle bağlantılı bir organizasyona, devlet kurumları tarafından özel muamele gösterildiğine ilişkin 24 habere bir mahkeme tarafından erişim engeli getirildi.
21 Temmuz: Bir İstanbul mahkemesi, bir sanatçının kendi oğluyla ilgili açıklamalarına ilişkin üç habere erişim engeli getirdi.
22 Temmuz: Diyarbakır savcıları, Türkiye tarafından açıldığı iddia edilen topçu ateşi sonucu Kuzey Irak’ta dokuz sivilin hayatını kaybetmesi hakkında yapılan bir açıklama nedeniyle Diyarbakır Barosu hakkında inceleme başlattı.
22 Temmuz: Bir Sivas mahkemesi, il valisinin bir şirketle yasalara aykırı şekilde irtibatlı olduğuna ilişkin bir habere erişim engeli getirdi. Aynı mahkeme daha sonra, erişim engeli hakkında yayımlanan başka haberlere de erişim engeli getirdi.
22 Temmuz: İstanbul’daki Boğaziçi Üniversitesi yönetimi, üniversite kampüsünde düzenlenen bir açık hava film etkinliği kapsamında LGBT temalı filmlerin gösterilmesini yasakladı.
YARGI BAĞIMSIZLIĞI VE HUKUK DEVLETİ
19 Temmuz: Danıştay, Mart 2021’de Türkiye’nin İstanbul sözleşmesinden çekildiğini açıklayan bir kararname yayımlayan cumhurbaşkanının yetkisi dahilinde hareket ettiğine hükmetti.
KÜRT AZINLIK
20 Temmuz: Denizli’de yaşayan bir Kürt ailenin mensupları, mahallelerinde yaşayan bazı kişilerin ırkçı saldırısına ve ölüm tehditlerine maruz kaldı.
20 Temmuz: Anayasa Mahkemesi, Kürt siyasetçi Selahattin Demirtaş’ın 2011 yılında katıldığı bir gösteride atılan sloganlar nedeniyle yargılanmasında hak ihlalleri olduğuna hükmetti.
22 Temmuz: Van’da polis, HDP gençlik üyesi Arjin Tüncer’i gözaltına aldı.
23 Temmuz: İstanbul’da polis, polis tarafından öldürülen 19 yaşındaki bir Kürt gencinin anısına HDP tarafından düzenlenen bir futbol etkinliğine müdahale ederek 11 kişiyi gözaltına aldı.
DİĞER AZINLIKLAR
21 Temmuz: İstanbul’da dört LGBT birey kimliği bilinmeyen kişilerin saldırısına uğradı.
22 Temmuz: İstanbul’daki Boğaziçi Üniversitesi yönetimi, üniversite kampüsünde düzenlenen bir açık hava film etkinliği kapsamında LGBT temalı filmlerin gösterilmesini yasakladı.
24 Temmuz: Malatya’da bir grup saldırgan, bir festival sırasında gökkuşağı bayrağı taşıyan altı kişiye fiziksel ve sözlü saldırıda bulundu. Saldırı sonucunda iki kişi yaralandı.
CEZAEVİ KOŞULLARI
20 Temmuz: Bir Balıkesir cezaevinde mahkumların cezaevinde verilen yemekler nedeniyle gıda zehirlenmesi geçirdikleri ve olayın ardından tıbbi bakım görmedikleri duyuruldu.
21 Temmuz: Bir Diyarbakır cezaevinde tutuklu olan Kadri Ekinci, hücresinde ölü bulundu. Resmi makamlar Ekinci’nin ölümünü intihar olarak kaydetse de, aile üyeleri Ekinci’nin cezaevi görevlileri tarafından kötü muameleye maruz bırakıldığını ve intihar senaryosunu muhtemel bulmadıklarını açıkladı.
21 Temmuz: Kocaeli’de bir kadın cezaevi, ilaçlarını gardiyanların önünde almayı reddettiği gerekçesiyle mahkum Ayfer Ayçiçek’in ilaçlarını vermedi.
22 Temmuz: Gülen hareketiyle bağlantılı olduğu suçlamasıyla tutuklanan eski Yargıtay üyesi Mehmet Sait Demiröz, yoğun bakıma kaldırılmasından bir hafta sonra hayatını kaybetti. Ampiyem adlı ileri derece bir akciğer hastalığı yaşayan Demiröz, yakın zamanda bir cerrahi operasyon geçirmiş ve ardından tekrar tutuklanmıştı. Eşi, kamuoyuna yaptığı açıklamalarda Demiröz’ün uygun şekilde tıbbi bakım görmediğini ve sağlık durumunun kötüleştiğini duyurmuştu.
22 Temmuz: Bir Antalya cezaevinin, kanser hastası mahkum Ahmet Zeki Özkan’ın tedavisini bir süredir yaptırmadığı duyuruldu.
24 Temmuz: Bir Elazığ cezaevi, hasta mahkum Mehmet Emin Özkan’a gönderilen bir mektubu “moral vereceği” gerekçesiyle teslim etmedi. Mektup, tutuklu Kürt siyasetçi Leyla Güven tarafından gönderilmişti.
MÜLTECİLER VE GÖÇMENLER
24 Temmuz: Medyada yer alan haberlerde, Ankara’daki bir Somalili restoran sahibinin, yakın zamanda bir dizi ırkçı saldırıya maruz kalmasının ardından, sınırdışı edilmekle karşı karşıya olduğu duyuruldu.
İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE
18 Temmuz: Bir Erzurum cezaevinde gardiyanlar, Emrah Yakut isimli bir mahkuma kötü muamelede ve ölüm tehdidinde bulundu.
23 Temmuz: Bir Isparta cezaevinde gardiyanlar, başka bir cezaevinden nakledilen mahkumlara kötü muamelede bulundu.
23 Temmuz: Hatay’da 13 Temmuz günü bir festivalde bir solcu militanın resmini taşıdıkları gerekçesiyle polis tarafından gözaltına alınan 24 kişinin sözlü şiddete ve kötü muameleye maruz kaldığı duyuruldu.
23 Temmuz: Hatay’da polis, 15 Temmuz günü bir kavgayı ayırırken gözaltına alınan K.Ç. adlı bir kişiye fiziksel şiddet uyguladı.
SINIR ÖTESİ KÖTÜ MUAMELE
20 Temmuz: Irak hükümeti, Zaho’da dokuz sivilin ölümüne ve 23 kişinin yaralanmasına yol açan topçu ateşi için Türkiye’yi suçladı.
KADIN HAKLARI
19 Temmuz: Danıştay, Mart 2021’de Türkiye’nin İstanbul sözleşmesinden çekildiğini açıklayan bir kararname yayımlayan cumhurbaşkanının yetkisi dahilinde hareket ettiğine hükmetti.