KEYFİ GÖZALTI VE TUTUKLAMALAR
Hafta boyunca savcılar en az 220 kişi hakkında Gülen hareketiyle irtibatlı oldukları gerekçesiyle gözaltı kararı verdi. Birleşmiş Milletler Keyfi Tutuklama Çalışma Grubu (WGAD) tarafından Ekim 2020’de yayımlanan bir görüş belgesinde söz konusu grupla bağlantılı olduğu iddia edilen kişilerin geniş çaplı ve sistematik olarak hürriyetinden mahrum bırakılmasının insanlığa karşı suç teşkil edebileceği belirtildi. Derneğimiz 15 Temmuz darbe girişiminden bu yana gerçekleşen Gülen hareketi bağlantılı toplu gözaltı uygulamalarını detaylı bir veritabanı vasıtasıyla sistematik olarak kayda geçirmektedir.
3 Temmuz: Özel bakım ihtiyacı bulunan beş yaşındaki bir çocuğun annesi olan Zeybegül Yılmaz, Gülen hareketiyle irtibatlı olduğu gerekçesiyle gözaltına alındı. Yılmaz'ın oğlu, Salih, gelişimsel problemler yaşıyor ve sürekli olarak bakıma ihtiyacı var.
ZORLA KAYBEDİLMELER
Hafta boyunca, 2016-2018 yılları arasındaki olağanüstü hal döneminde görevlerinden ihraç edilen ve sırasıyla 6 Ağustos 2019 ve 29 Aralık 2020 tarihlerinde ortadan kayboldukları ihbar edilen eski kamu çalışanları Yusuf Bilge Tunç ve Hüseyin Galip Küçüközyiğit’ten bir haber alınamadı. Tunç ve Küçüközyiğit’in ortadan kaybolması 2016 yılından bu yana yaşanan ve Türk hükümetinin dahil olduğuna dair güçlü bulgular içeren bir dizi zorla kaybedilme vakasının son örnekleri oldu.
1 Temmuz: Geçtiğimiz yıl Ocak ayında ortadan kaybolan genç Kürt kadın Gülistan Doku'nun ailesi Tunceli'de bir adliye binasının önünde oturma eylemi başlattı.
TOPLANTI VE ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ
28 Haziran: İstanbul'da polis KHK'lı aktivist Nursel Tanrıverdi'yi eylemi sırasında gözaltına aldı.
29 Haziran: Van'da polis HDP İzmir bürosuna yönelik saldırıyla ilgili eylemlere katıldıkları gerekçesiyle 10 kişiyi gözaltına aldı.
29 Haziran: Ankara'da polis bir LGBT onur yürüyüşüne müdahale ederek 20 kişiyi gözaltına aldı.
30 Haziran: Eskişehir'de polis bir LGBT onur yürüyüşüne müdahale ederek 30 kişiyi gözaltına aldı.
30 Haziran: İstanbul'da polis bir işçi eylemine müdahale ederek iki kişiyi gözaltına aldı.
30 Haziran: Hakkari Valiliği il sınırları içerisinde her türlü toplantı ve gösteriyi 15 gün boyunca yasakladı.
1 Temmuz: İstanbul'da bir ilçe kaymakamlığı sol görüşlü müzik grubu Grup Yorum tarafından organize edilen ve internet üzerinden gerçekleştirilmesi planlanan bir konseri yasakladı.
1 Temmuz: Van Valiliği il sınırları içerisinde her türlü toplantı ve gösteriyi 15 gün boyunca yasakladı. Söz konusu yasak Kasım 2016'dan bu yana kesintisiz olarak yürürlükte tutulmaktadır.
4 Temmuz: Ankara'da polis Suruç'ta gerçekleşen bir bombalı saldırının altıncı yıldönümü vesilesiyle broşür dağıtan beş kişiyi gözaltına aldı.
İFADE VE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ
28 Haziran: İzmir'de bir mahkeme bir iktidar parti yerel üyesinin adını içeren çocuk istismarı iddialarına ilişkin bir habere erişim engeli getirdi.
29 Haziran: Diyarbakır'da bir mahkeme gazeteci İsmail Çoban'ı terörle ilgili suçlamalar nedeniyle dört yıl, altı ay hapis cezasına mahkum etti.
29 Haziran: Rize'de polis bir sokak röportajındaki ifadelerinden dolayı bir kişiyi gözaltına aldı.
29 Haziran: İzmir'de bir mahkeme bir Milli Eğitim Bakanlığı il yöneticisinin bir okulda bir şairle gerçekleştirilmesi planlanan bir etkinliği iptal ettirmek için okula baskı yaptığına dair haberlere erişim engeli getirdi.
30 Haziran: Diyarbakır'da bir mahkeme gazeteci Hakkı Boltan'ı cumhurbaşkanına ve bir eski başbakana hakaret ettiği gerekçesiyle iki yıl 17 gün hapis cezasına mahkum etti.
30 Haziran: Bitlis'te yerel gazeteci Sinan Aygül ilde yaşandığı iddia edilen bir çocuk istismarı vakasını haberleştirdiği için kendine verilen hapis cezası için teslim oldu. Aygül ertesi gün şartlı tahliye edildi.
1 Temmuz: Ankara'da bir mahkeme kara para aklama şüphelisi bir iş insanının bir yüksek yargı üyesiyle akşam yemeğinde bir araya geldiğine dair görüntüler içeren haberlere erişim engeli getirdi.
1 Temmuz: Diyarbakır'da bir mahkeme Etkin haber ajansı ile Kızıl Bayrak ve Umut gazeteleri tarafından haber yayınlamak için kullanılan internet adreslerine erişim engeli getirdi.
1 Temmuz: Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığını medyaya baskı uygulamak için basın akreditasyon kartlarını kullanmakla suçladı.
2 Temmuz: Savcılar muhalefet lideri Kemal Kılıçdaroğlu'na Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hakkında "sözde cumhurbaşkanı" ifadesini kullandığı için dört yıla kadar hapis cezası talebinde bulundu.
2 Temmuz: Bursa'da polis yerel gazeteci İrfan Aydın'ı yaptığı yorumlarda cumhurbaşkanına ve içişleri bakanına hakaret ettiği gerekçesiyle gözaltına aldı.
2 Temmuz: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın akrabalarından Yahya Birinci, Twitter'daki bir canlı videoda iktidar partisine yönelttiği eleştirilerden dolayı gözaltına alındı.
2 Temmuz: İstanbul'da polis opera sanatçısı Güvenç Dağüstün'ü paylaştığı bir tweet nedeniyle gözaltına aldı.
İNSAN HAKLARI SAVUNUCULARI
1 Temmuz: Anayasa Mahkemesi, Mart ayında TBMM üyeliğinden ihraç edilen ve ardından cezaevine gönderilen milletvekili ve önde gelen insan hakları savunucusu Ömer Faruk Gergerlioğlu'nun haklarının ihlal edildiğine hükmetti.
YARGI BAĞIMSIZLIĞI VE HUKUK DEVLETİ
29 Haziran: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Temmuz 2016 darbe girişiminin hemen ardından tutuklanan eski Anayasa Mahkemesi üyesi Erdal Tercan'ın özgürlük ve güvenlik hakkı ile özel hayata ve konuta saygı hakkının Türkiye tarafından ihlal edildiğine hükmetti.
1 Temmuz: TBMM'de bir komisyon çocuk istismarı vakalarında mağdurun ifadesi yerine başka delillerin aranması şartını getirerek istismarcıların yargılanmasını zorlaştıran bir yasa taslağını onayladı.
KÜRT AZINLIK
29 Haziran: Diyarbakır'da bir mahkeme gazeteci İsmail Çoban'ı terörle ilgili suçlamalar nedeniyle dört yıl, altı ay hapis cezasına mahkum etti. Çoban, Kürtçe yayın yapan ve KHK ile kapatılan Azadiya Welat gazetesinin yöneticilerinden biriydi.
29 Haziran: Van'da polis HDP İzmir bürosuna yönelik saldırıyla ilgili protesto eylemlerine katılan 10 kişiyi gözaltına aldı.
2 Temmuz: Diyarbakır'da bir mahkeme eski ilçe belediye eş başkanlarından Gülistan Ensarioğlu'nu terörizm suçlamaları nedeniyle altı yıl üç ay hapis cezasına mahkum etti. Ensarioğlu daha önce İçişleri Bakanlığı tarafından görevden uzaklaştırılmıştı.
YURTDIŞINDAKİ ASKERİ HAREKATLAR
1 Temmuz: Amerika Birleşik Devletleri, geçtiğimiz yıl içerisinde çocuk asker kullanımına karışan ülkeler listesine Türkiye'yi de dahil etti.
DİĞER AZINLIKLAR
2 Temmuz: YouTube Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun'a ait bir konuşma videosunu Ermenilere karşı nefret söylemi içerdiği gerekçesiyle yayından kaldırdı.
MÜLTECİLER VE GÖÇMENLER
29 Haziran: Türk Savunma Bakanlığı, Yunan makamlarının 42 düzensiz göçmeni yasadışı bir şekilde Türkiye'ye geri gönderdiğini, bunlardan 12'sinin soyularak dövüldüğünü açıkladı.
3 Temmuz: Washington'da yerleşik bir insan hakları grubunun yayımladığı rapora göre, Türkiye makamları ülkede yaşayan Uygur toplumu mensuplarına yönelik takibat, gözaltı ve iade işlemlerini yoğunlaştırdı. Rapor, bir zamanlar Uygur mülteciler için güvenli bir liman olarak Türkiye'nin artık bu niteliği taşımadığını ifade etti.
İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE
29 Haziran: Konya'da polis memurları maske takmaları konusunda kendilerini uyaran yerel gazeteci Muhammed Emin Güleç'e fiziksel olarak saldırdı.
1 Temmuz: Eskişehir'de bir cezaevinde tutuklu bulunan LGBT birey Memiş Akbaş'ın tecavüz, dayak ve tehdit gibi muamelelere uğradığı raporlandı.
1 Temmuz: İstanbul'da sivil polis memurları Barış Çetin isminde bir kişiyi zorla bir araca bindirerek fiziksel şiddete ve ajanlık dayatmasına maruz bıraktı.
4 Temmuz: Diyarbakır'da bir cezaevinde gardiyanlar mahkum Kendal Barut'a cezaevi sevki sırasında çıplak aramaya direndiği için fiziksel saldırıda bulundu.
KADIN HAKLARI
1 Temmuz: Türkiye, Mart ayında yayımlanan bir cumhurbaşkanlığı kararnamesi çerçevesinde kadına karşı şiddete ilişkin bir Avrupa Konseyi antlaşması olan İstanbul Sözleşmesi'nden resmi olarak çıkışını tamamladı.
3 Temmuz: Bir kadın hakları grubunun yayımladığı aylık rapora göre Haziran ayında 18 kadın erkekler tarafından öldürüldü ve diğer 20 kadın şüpheli şekilde hayatını kaybetti.