Turkey Rights Monitor - Sayı 259

Solidarity with Others
24 saat önce
3 dakikada okunur

(İlgili kaynakların linkleri İngilizce versiyonda yer almaktadır.)

KEYFİ GÖZALTI VE TUTUKLAMALAR

Hafta boyunca savcılar en az 79 kişi hakkında Gülen hareketiyle irtibatlı oldukları gerekçesiyle gözaltı kararı verdi. Birleşmiş Milletler Keyfi Tutuklama Çalışma Grubu (WGAD) tarafından Ekim 2020’de yayımlanan bir görüş belgesinde söz konusu grupla bağlantılı olduğu iddia edilen kişilerin geniş çaplı ve sistematik olarak hürriyetinden mahrum bırakılmasının insanlığa karşı suç teşkil edebileceği belirtildi. Derneğimiz 15 Temmuz darbe girişiminden bu yana gerçekleşen Gülen hareketi bağlantılı toplu gözaltı uygulamalarını detaylı bir veritabanı vasıtasıyla sistematik olarak kayda geçirmektedir.

KEYFİ YAŞAM HAKKI İHLALLERİ

3 Haziran: Gülen hareketi ile bağlantılı olduğu iddiasıyla Türkiye'de tutuklu bulunan eski tarih öğretmeni Ramazan Aktaş, aylarca süren tıbbi uyarılar ve aşırı kalabalık hapishane koşullarında kötüleşen sağlık durumuna rağmen, gecikmeli olarak serbest bırakıldıktan kısa bir süre sonra, pankreas kanserinden hayatını kaybetti.

ZORLA KAYBEDİLMELER

Hafta boyunca, 2016-2018 yılları arasındaki olağanüstü hal döneminde görevinden ihraç edilen ve 6 Ağustos 2019 tarihinde ortadan kaybolduğu ihbar edilen eski kamu çalışanı Yusuf Bilge Tunç’tan bir haber alınamadı. Tunç’un ortadan kaybolması 2016 yılından bu yana yaşanan ve Türk hükümetinin dahil olduğuna dair güçlü bulgular içeren bir dizi zorla kaybedilme vakasının son örneklerinden biri oldu.

TOPLANTI VE ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ

4 Haziran: Beyoğlu Valiliği, İHD İstanbul Şubesi LGBTI+ Komisyonu'nun 3 Haziran 2025'te Onur Ayı kapsamında planladığı basın açıklamasını ve bölgedeki tüm gösterileri ve halka açık etkinlikleri bir gün süreyle yasakladı.

İFADE VE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ

4 Haziran: Bağımsız haber sitesi Bianet'in editörü gazeteci Tuğçe Yılmaz, 1915 Ermeni katliamını soykırım olarak nitelendiren bir makale nedeniyle 301. madde uyarınca gözaltına alınarak sorgulandıktan sonra serbest bırakıldı.

4 Haziran: Gazeteci Yeşim Tükel, İstanbul'da Atılım gazetesini dağıttığı için soruşturmaya uğradı ve gazetenin içeriği nedeniyle cumhurbaşkanına hakaret etmekle suçlandı.

4 Haziran: Gıda maddelerini ve etiketlerini analiz eden popüler bir platform olan Gıda Dedektifi'nin web sitesi, 3 sosyal medya hesabı ve 2 mobil uygulamsı, gıda ürünleri ile ilgili içeriği nedeniyle mahkeme kararıyla engellendi.

DİNİ ÖZGÜRLÜKLER

4 Haziran: Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı (Diyanet), uygunsuz bulduğu Kuran çevirilerini ve dini metinleri inceleme, sansürleme ve imha etme konusunda yeni yetkilerle donatıldı.

İNSAN HAKLARI SAVUNUCULARI

2 Haziran: BM insan hakları uzmanları, İstanbul Barosu Başkanı ve yönetim kurulu üyelerine, Türk insansız hava aracı saldırısı şüphesiyle ölen iki Kürt gazetecinin ölümünün soruşturulması çağrısı yaptıkları için yöneltilen cezai suçlamaları kınadı ve bu davanın yargı bağımsızlığını zedelediğini ve terörle mücadele yasalarının muhalif sesleri susturmak için kötüye kullanıldığını uyardı.

İNSAN HAKLARI SAVUNUCULARI

4 Haziran: Türk savcılar, CHP'nin 2023 kongresinde oy manipülasyonu iddiasıyla İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu da dahil olmak üzere 12 kişiyi suçladı ve davanın siyasi saiklerle açıldığı iddiaları arasında hapis cezaları ve siyasi yasaklar talep etti.

5 Haziran: CHP lideri Özgür Özel hakkında bir miting sırasında İstanbul Başsavcısı Akın Gürlek'e hakaret ettiği iddiasıyla soruşturma başlatıldı.

KÜRT AZINLIK

4 Haziran: Arsîsa müzik grubunun dört üyesi — Tuncay Taştan, Murat Koçak, Ayşe Güler ve Derya Kanpolat — bir konserde Kürtçe şarkı söyledikleri için Ağrı'nın Doğubayazıt ilçesinde gözaltına alındı.

CEZAEVİ KOŞULLARI

5 Haziran: Özgürlük için Avukatlar Derneği (ÖHD), Türkiye'nin güneydoğusundaki Urfa 2 Numaralı Cezaevi yetkililerini, kadın ve çocuk ziyaretçilere sistematik olarak aşağılayıcı çıplak arama ve istismarcı fiziksel temas uyguladıkları gerekçesiyle suçladı ve bu uygulamaları yasadışı ve istismarcı olarak nitelendirdi.

MÜLTECİLER VE GÖÇMENLER

4 Haziran: İnsan Hakları İzleme Örgütü, İstanbul'da gözaltına alınan ve Türkmenistan'a sınır dışı edilmekle karşı karşıya olan Türkmen aktivist Umidajan Bekchanova'nın serbest bırakılması için Türkiye'ye çağrıda bulundu ve onun geri gönderilmesinin uluslararası hukuku ihlal edeceği ve onu zulüm ve işkenceye maruz bırakacağı uyarısında bulundu.

SINIR ÖTESİ KÖTÜ MUAMELE

2 Haziran: BM koruması altındaki Türk mülteci Orhan Artar ve üç çocuğu, Türk makamlarının baskısı üzerine Ruanda'dan Türkiye'ye sınır dışı edildi. Artar, Gülen hareketiyle bağlantılı olduğu iddiasıyla İstanbul'da tutuklandı.

KADIN HAKLARI

4 Haziran: “Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu”na göre, mayıs ayında Türkiye’de 21 kadın öldürüldü ve 20 kadın şüpheli koşullarda hayatını kaybetti. Platform, kadınlara yönelik şiddetin devam etmesinin nedeni olarak hükümetin koruma önlemlerini geri çekmesini ve yargının hoşgörülü tutumunu gösteriyor.