Jun 12, 2023

Turkey Rights Monitor - Sayı 152

(İlgili kaynakların linkleri İngilizce versiyonda yer almaktadır.)

KEYFİ GÖZALTI VE TUTUKLAMALAR

Hafta boyunca savcılar en az 22 kişi hakkında Gülen hareketiyle irtibatlı oldukları gerekçesiyle gözaltı kararı verdi. Birleşmiş Milletler Keyfi Tutuklama Çalışma Grubu (WGAD) tarafından Ekim 2020’de yayımlanan bir görüş belgesinde söz konusu grupla bağlantılı olduğu iddia edilen kişilerin geniş çaplı ve sistematik olarak hürriyetinden mahrum bırakılmasının insanlığa karşı suç teşkil edebileceği belirtildi. Derneğimiz 15 Temmuz darbe girişiminden bu yana gerçekleşen Gülen hareketi bağlantılı toplu gözaltı uygulamalarını detaylı bir veritabanı vasıtasıyla sistematik olarak kayda geçirmektedir.

16 Mayıs: Gülen hareketiyle bağlantılı olmakla suçlanan, 10 aylık bebek annesi Şadinaz Yaşa Yılmaz’ın tutuklandığı insan hakları savunucuları tarafından duyuruldu. Türkiye’nin ceza infaz kanunlarına göre hamile veya son 18 ay içerisinde doğum yapmış kadınların tutukluluğunun hüküm giyme halinde dahi ertelenmesi gerekiyor.

Şadinaz Yaşa Yılmaz

17 Mayıs: Mide kanseri hastası 31 yaşındaki Behçet Kaplan adlı mahkumun Bitlis’teki bir cezaevinde hayatını kaybettiği duyuruldu.

Behçet Kaplan

ZORLA KAYBEDİLMELER

Hafta boyunca, 2016-2018 yılları arasındaki olağanüstü hal döneminde görevinden ihraç edilen ve 6 Ağustos 2019 tarihinde ortadan kaybolduğu ihbar edilen eski kamu çalışanı Yusuf Bilge Tunç’tan bir haber alınamadı. Tunç’un ortadan kaybolması 2016 yılından bu yana yaşanan ve Türk hükümetinin dahil olduğuna dair güçlü bulgular içeren bir dizi zorla kaybedilme vakasının son örneklerinden biri oldu.

TOPLANTI VE ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ

16 Mayıs: Ankara’da polis, seçim sonuçlarının açıklanmasında usulsüzlük olduğu iddialarıyla ilgili bir gösteriye müdahale ederek 10 eylemciyi gözaltına aldı.

20 Mayıs: İstanbul’da polis, 90’lı yıllarda gözaltına kaybolan kişilerle ilgili gösteriye müdahale ederek 13 kişiyi gözaltına aldı.

İFADE VE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ

15 Mayıs: Sosyal medya platformu Twitter, Türkiye’deki seçimler öncesi siyasi içerikli bazı hesapların kısıtlanması için Türk mahkemeleri tarafından kendilerine iletilen kararları kamuoyuyla paylaştı.

16 Mayıs: İstanbul’daki bir mahkeme, sosyal medyada terör örgütü propagandası yapmakla suçlanan gazeteci Cengiz Çandar’ı tazminat ödemeye mahkum etti.

16 Mayıs: İstanbul savcıları, seçim sonuçlarına ilişkin sosyal medya paylaşımları nedeniyle aktris Zeynep Başerler hakkında soruşturma başlattı.

17 Mayıs: Eskişehir’dde polis, seçim sonuçlarına ilikin sosyal medya yorumları nedeniyle Ayşegül Didem Doğan adlı bir kişiyi gözaltına aldı.

17 Mayıs: Ankara’da polis, siyasi içerikleriyle tanınan popüler bir sosyal medya hesabının yöneticisi Oktay Yaşar’ı gözaltına aldı. Yaşar ertesi gün çıkarıldığı mahkeme tarafından tutuklandı.

17 Mayıs: Ankara’daki bir mahkeme, Diyanet İşleri Başkanlığı’na yönelik eleştirileri nedeniyle yargılanan Ankara Barosu üyelerinin beraatına hükmetti.

18 Mayıs: Adana’da polis, seçim sonuçlarına ilişkin sosyal medya paylaşımları nedeniyle sekiz kişiyi gözaltına aldı.

18 Mayıs: İstanbul’daki bir mahkeme, üst düzeyli hükümet yetkililerine ilişkin online içeriklere yönelik sansüre ilişkin olarak İfade Özgürlüğü Derneği (İFÖD) tarafından yayımlanan bir rapora erişim engeli getirdi.

18 Mayıs: Diyarbakır’daki bir mahkeme, aşırılıkçı bir kişinin Kızılay’da işe alındığı iddialarına ilişkin üç habere erişim engeli getirdi.

19 Mayıs: İstanbul’da polis, bir sergide cumhurbaşkanına hakaret edildiği suçlamasıyla üç üniversite öğrencisini gözaltına aldı. Öğrenciler ertesi gün serbest bırakıldı.

KÜRT AZINLIK

17 Mayıs: Batman’da polis, HDP yöneticisi Yakup Orak’a sokakta fiziksel saldırıda bulundu.

18 Mayıs: İstanbul’da polis HDP yöneticisi Yavuz Kahraman ve Yeşil Sol Parti (YSP) yöneticisi Cemal Korkmaz’a fiziksel saldırıda bulundu.

21 Mayıs: İstanbul’da polis, kamusal alanda müzik çaldıkları ve geleneksel dans icra ettikleri gerekçesiyle dört Kürt genci gözaltına aldı. Konuyla ilgili yapılan yayınlarda gençlerin kelepçeli halde yerde yatmaya zorlandığı görüldü.

DİĞER AZINLIKLAR

16 Mayıs: ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından dini özgürlüklere ilişkin olarak yayımlanan yıllık raporda, Türkiye’deki muhtelif dini grupların ve azınlıkların hak ihlallerine maruz kalmaya devam ettiği ve dinlerinin icrası ile din insanlarının yetiştirilmesi konularında kısıtlamalarla karşılaştığı belirtildi.

MÜLTECİLER VE GÖÇMENLER

20 Mayıs: Şanlıurfa’daki bir cezaevinde gardiyanlar Zekeriya Muhammed isimli mahkuma fiziksel saldırıda bulundu.

İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE

17 Mayıs: Batman’da polis, HDP yöneticisi Yakup Orak’a sokakta fiziksel saldırıda bulundu.

18 Mayıs: Kocaeli’deki bir cezaevinde gardiyanlar Sultan Işıklı adlı mahkuma kötü muamelede bulundu.

20 Mayıs: Şanlıurfa’daki bir cezaevinde gardiyanlar Zekeriya Muhammed isimli mahkuma fiziksel saldırıda bulundu.

21 Mayıs: İstanbul’da polis, kamusal alanda müzik çaldıkları ve geleneksel dans icra ettikleri gerekçesiyle dört Kürt genci gözaltına aldı. Konuyla ilgili yapılan yayınlarda gençlerin kelepçeli halde yerde yatmaya zorlandığı görüldü.

21 Mayıs: Şanlıurfa’da polis Ceylan Demir adlı bir kişiye fiziksel olarak kötü muamelede bulundu.