Turkey Rights Monitor - Sayı 116

(İlgili kaynakların linkleri İngilizce versiyonda yer almaktadır.)

Hafta boyunca savcılar en az 43 kişi hakkında Gülen hareketiyle irtibatlı oldukları gerekçesiyle gözaltı kararı verdi. Birleşmiş Milletler Keyfi Tutuklama Çalışma Grubu (WGAD) tarafından Ekim 2020’de yayımlanan bir görüş belgesinde söz konusu grupla bağlantılı olduğu iddia edilen kişilerin geniş çaplı ve sistematik olarak hürriyetinden mahrum bırakılmasının insanlığa karşı suç teşkil edebileceği belirtildi. Derneğimiz 15 Temmuz darbe girişiminden bu yana gerçekleşen Gülen hareketi bağlantılı toplu gözaltı uygulamalarını detaylı bir veritabanı vasıtasıyla sistematik olarak kayda geçirmektedir.

6 Eylül: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Türkiye’de 2016 yılında yaşanan başarısız darbe girişiminin ardından 230 hakim ve savcının tutuklanmasının hukuksuz olduğuna karar verdi ve bu kapsamda başvuran her bir başvurucuya 5.000 euro tazminat ödenmesine hükmetti.

7 Eylül: Adli Tıp Kurumu, 83 yaşındaki hasta mahkum Mehmet Emin Özkan’a ilişkin raporunda, Özkan’ın videolarda görülen yürüme zorluğunun “abartılı” olduğunu iddia etti. Özkan, kalp rahatsızlıkları, tansiyon, kemik erimesi ve hafıza kaybı gibi sağlık sorunlarıyla karşı karşıya.

9 Eylül: Demans teşhisi konmasına rağmen cezaevinde tutulan Kürt siyasetçi Aysel Tuğluk’un, durumunun kötüleşmesi nedeniyle hastaneye kaldırıldığı duyuruldu.

9 Eylül: Gaziantep’teki bir cezaevinde tutulan Şemsettin Kargılı isimli bir hasta mahkumun, ağır engelli olduğu hastane raporlarında tespit edilmesine rağmen tahliye edilmediği duyuruldu.

9 Eylül: Özgürlük için Hukukçular Derneği, yılın ilk sekiz ayında en az 50 hasta mahkumun hayatını kaybettiğini açıkladı.

9 Eylül: Bir Van cezaevinde tutulan 80 yaşındaki hasta mahkum Makbule Özer, cezaevinde dört ay geçirmesinin ardından serbest bırakıldı.

10 Eylül: Gülen hareketiyle bağlantılı olduğu suçlanan ve yedi aylık hamile olan Eda Nur Akkaya isimli bir kadının Yunanistan sınırında geri itilmesinin ardından Türkiye tarafında tutuklandığı duyuruldu. Türkiye’nin ceza infaz yasaları, hamile kadınların suçlu bulundukları takdirde dahi cezalarının ertelenmesini öngörüyor.

Hafta boyunca, 2016-2018 yılları arasındaki olağanüstü hal döneminde görevinden ihraç edilen ve 6 Ağustos 2019 tarihinde ortadan kaybolduğu ihbar edilen eski kamu çalışanı Yusuf Bilge Tunç’tan bir haber alınamadı. Tunç’un ortadan kaybolması 2016 yılından bu yana yaşanan ve Türk hükümetinin dahil olduğuna dair güçlü bulgular içeren bir dizi zorla kaybedilme vakasının son örneklerinden biri oldu.

6 Eylül: İstanbul polisi, inşaat işçileri tarafından düzenlenen bir eyleme müdahale ederek 15 kişiyi gözaltına aldı.

8 Eylül: Muğla’da bir ilçe kaymakamlığı, ilçede düzenlenmesi planlanan bir müzik festivalini yasakladı.

10 Eylül: İstanbul polisi, mahkum yakınları tarafından düzenlenen bir gösteriye müdahale ederek sekiz kişiyi geçici olarak gözaltına aldı.

5 Eylül: Medyada ifşa edilen bazı mahkeme belgeleri, Türkiye dışında yaşayan 20 gazetecinin online bir derginin yayımlanmasına katkılarından dolayı Türk makamları tarafından fişlendiğini ortaya çıkardı.

6 Eylül: Bir İstanbul mahkemesi, 2015 yılında önde gelen bir iktidar partisi yetkilisinin liderliğinde hükümete muhalif bir gazetenin bürosunun basılması hadisesine ilişkin 108 habere erişim engeli getirdi.

6 Eylül: İstanbul savcıları, gazeteci Can Dündar hakkında Türk savcılarına ilişkin bir karikatürü sosyal medyada paylaşması nedeniyle soruşturma başlattı.

6 Eylül: İstanbul polisi, bir derginin bürosuna baskın düzenleyerek içeride bulunan üç kişiyi gözaltına aldı.

6 Eylül: Bir İzmir mahkemesi, devlet radyosu TRT’de yönetici konumuna atanan bir şahsın geçmişteki bazı sözlerine ilişkin yapılan üç habere erişim engeli getirdi.

7 Eylül: Bir Gaziantep mahkemesi, hükümete muhalif popüler bir Twitter hesabını yönettiği iddia edilen bir kişiye terörizm suçlamasıyla 12 yıl 6 ay hapis cezası verdi.

7 Eylül: Diyarbakır savcıları, Kürt siyasetçi Leyla Güven hakkında hazırladıkları iddianamede terör örgütü propagandası suçlamasıyla 43 yıla kadar hapis cezası talep etti. Güven halihazırda başka terörizm suçlamalarından aldığı mahkumiyet nedeniyle cezaevinde tutuluyor.

7 Eylül: Van savcıları, ilde iki köylüye askerler tarafından işkence edildiği iddialarına ilişkin haberler nedeniyle medya yöneticileri Ferhat Çelik ve İdris Yayla hakkında iddianame hazırladı.

7 Eylül: Van savcıları, cumhurbaşkanının ile düzenlediği bir ziyaret kapsamında kiralanan araçlara ilişkin yaptığı bir haber nedeniyle gazeteci Oktay Candemir hakkında soruşturma başlattı.

8 Eylül: Bir İstanbul mahkemesi, gazeteciler Sadiye Eser ve Sadık Topaloğlu’nu terörizm suçlamalarıyla 6 yıl 3 ay hapis cezasına mahkum etti.

8 Eylül: Bir Antalya mahkemesi, Kasım 2016’dan bu yana cezaevinde tutulan Kürt siyasetçi Figen Yüksekdağ tarafından kaleme alınan bir şiir kitabının yayımlanmasını, dağıtımını ve satışını yasakladı.

9 Eylül: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), tutuklu PKK liderinin doğum gününü kutladığı için terör örgütü propagandası yapma suçundan mahkum edilen Kürt azınlık mensubu Fehime Ete’nin başvurusunda Türkiye’yi haksız buldu. AİHM kararında, Ete’nin mahkumiyetinin ifade özgürlüğü ihlali teşkil ettiğini belirtti.

9 Eylül: İstanbul mahkemeleri, hükümete yakın iş adamı Serhat Albayrak hakkında yurtdışındaki bir mafya lideri tarafından gündeme getirilen bazı iddialara ilişkin en az dokuz habere erişim engeli getirdi.

9 Eylül: Bir Ankara mahkemesi, muhalif siyasetçi Canan Kaftancıoğlu’nu sosyal medyada hakaret ettiği gerekçesiyle İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya tazminat ödemeye mahkum etti.

10 Eylül: Gaziantep polisi, sosyal medya paylaşımlarından dolayı bir kişiyi gözaltına aldı.

6 Eylül: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Türkiye’de 2016 yılında yaşanan başarısız darbe girişiminin ardından 230 hakim ve savcının tutuklanmasının hukuksuz olduğuna karar verdi ve bu kapsamda başvuran her bir başvurucuya 5.000 euro tazminat ödenmesine hükmetti.

6 Eylül: Diyarbakır’daki bir cezaevinde tutuklu 16 Kürt gazeteci tarafından talep edilen üç hükümet karşıtı gazete kendilerine teslim edilmedi.

7 Eylül: Diyarbakır savcıları, Kürt siyasetçi Leyla Güven hakkında hazırladıkları iddianamede terör örgütü propagandası suçlamasıyla 43 yıla kadar hapis cezası talep etti. Güven halihazırda başka terörizm suçlamalarından aldığı mahkumiyet nedeniyle cezaevinde tutuluyor.

8 Eylül: Bir İstanbul mahkemesi, gazeteciler Sadiye Eser ve Sadık Topaloğlu’nu terörizm suçlamalarıyla 6 yıl 3 ay hapis cezasına mahkum etti.

9 Eylül: Demans teşhisi konmasına rağmen cezaevinde tutulan Kürt siyasetçi Aysel Tuğluk’un, durumunun kötüleşmesi nedeniyle hastaneye kaldırıldığı duyuruldu.

9 Eylül: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), tutuklu PKK liderinin doğum gününü kutladığı için terör örgütü propagandası yapma suçundan mahkum edilen Kürt azınlık mensubu Fehime Ete’nin başvurusunda Türkiye’yi haksız buldu. AİHM kararında, Ete’nin mahkumiyetinin ifade özgürlüğü ihlali teşkil ettiğini belirtti.

11 Eylül: Kastamonu’da Kürt işçilere yönelik bir ırkçı saldırıda bir kişi öldü, bir kişi yaralandı. Olayla bağlantılı olarak bir kişinin gözaltına alındığı ve tutuklandığı duyuruldu.

8 Eylül: Malatya’da bir kilise, tehdit almasının ardından savcılar nezdinde suç duyurusunda bulundu. Kiliseye polis koruması temin edildiği ve şikayetle bağlantılı olarak bir kişinin geçici olarak gözaltına alındığı duyuruldu.

6 Eylül: Diyarbakır’daki bir cezaevinde tutuklu 16 Kürt gazeteci tarafından talep edilen üç hükümet karşıtı gazete kendilerine teslim edilmedi.

8 Eylül: Medyadaki haberlerde bir Muğla cezaevinde Ali Haydar Ildız adlı bir mahkumun beş aydır tek kişilik bir hücrede tutulduğu duyuruldu.

9 Eylül: Bir Gaziantep cezaevi, Şemsettin Kargılı isimli bir hasta mahkumun tedavisini yaptırmadı.

9 Eylül: Samsun’da bir cezaevi yönetimi 15 mahkumu koğuşlarından çıkararak tek kişilik hücrelere yerleştirdi. Cezaevi görevlileri ayrıca mahkumların bazı kişisel eşyalarına el koydu.

5 Eylül: Hatay’da Faris Muhammed Al-Ali isimli 17 yaşındaki Suriyeli bir genç bıçaklanarak öldürüldü. Olayın bir nefret suçu olduğu düşünülüyor.

10 Eylül: Gülen hareketiyle bağlantılı olduğu suçlanan ve yedi aylık hamile olan Eda Nur Akkaya isimli bir kadının Yunanistan sınırında geri itilmesinin ardından Türkiye tarafında tutuklandığı duyuruldu. Türkiye’nin ceza infaz yasaları, hamile kadınların suçlu bulundukları takdirde dahi cezalarının ertelenmesini öngörüyor.

11 Eylül: Yunus Emre Ayyıldız isimli 27 yaşındaki bir kişinin Türkiye’den kaçmaya çalışırken Yunan askerleri tarafından geri itildiği, bu sırada Meriç nehrine düştüğü ve ortadan kaybolduğu duyuruldu.

5 Eylül: Tutuklu gazeteci Ziya Ataman, cezaevinde çıplak arama uygulamasına maruz bırakıldığını duyurdu.

5 Eylül: Bir Eskişehir cezaevinde gardiyanlar Şiyar Yıldırım adlı bir mahkumu çıplak aramaya maruz bıraktı ve uygulamaya tepki gösterdiği için sözlü olarak tehdit etti.

6 Eylül: Medyadaki haberlerde, bir Kocaeli cezaevinde mahkumların sistematik olarak kötü muameleye maruz kaldığı duyuruldu.

9 Eylül: Afyon’daki bir cezaevi yönetimi Lütfi Koç isimli bir mahkuma, daha önce yaşanmış bir işkence hadisesine ilişkin şikayetini geri çekmesi karşılığında iyi hal puanı vermeyi teklif etti.

7 Eylül: Bianet tarafından yayımlanan aylık cinsiyet bazlı şiddet raporuna göre Ağustos ayında 31 kadın erkekler tarafından öldürüldü, 79 kadın da şiddete uğradı.

9 Eylül: Eşini tehdit ettiği için tutuklanan Metin Ar isimli bir kişi, serbest bırakılmasının ardından eşini bıçaklayarak öldürdü.